FİKRİ VE SİNAİ HAKLAR NEDİR?
Fikri ve sinai haklar hukuku eser üzerinde kazanılabilecek maddi manevi tüm hakları gözeterek, hakkın sahibini ve eser üzerindeki haklarını koruyan, dolayısıyla da bu koruma işlevini yasal düzenlemelere konu eden bir hukuk dalıdır.
Eser sahibinin, eseri oluştururken harcadığı çaba ve emek aynı zamanda en az eser kadar korunması gereken bir diğer önemli husustur. Eserin izinsiz kullanılması yalnızca eserin değil harcanan çaba ve emeğin de çalınmasıdır. İşte fikri ve sinai haklar da eserin pazarlanması, izinsiz bir şekilde kullanılması ve eserin ortaya çıkmasından itibaren karşılaşılan patent ve lisans mevzuatlarının hukuka uygun bir biçimde ilerlemesi açısından önemli hukuk dallarından bir tanesidir.
FİKRİ VE SİNAİ MÜLKİYET HUKUKUNUN ÖNEMİ
Gün geçtikçe gelişen teknolojinin ve hız kesmeksizin türlü değişimlere uğrayan iletişimin etkisi ile fikri ve sinai mülkiyet hukuku da gelişmiş ve önem kazanmıştır. Teknolojinin egemen olduğu yeniliklere insanlar buluşları ve icatları ile de damga vurmuştur. Örnek vermek gerekirse eğitim ve sağlığı da büyük çapta geliştiren cihazların icadı, yeni yazılımlara olan ihtiyacın da artmasına sebep olmuş ve bu icatların milletlerarası alanda tanıtılmasıyla korunacak değerler ortaya çıkmıştır. İşte bu yeniliklere hukuk da kayıtsız kalmayarak, fikri ve sinai mülkiyet hukuku ile, icat sahiplerinin ekonomik büyümeleri üzerinde koruyucu etkiyle damga vurmuştur. Bu durumlar göz önüne alındığında şirketler ve önemli kuruluşlar etkin politikalarını geliştirirlerken fikri ve sinai mülkiyet hukuku bu genişlemenin sınırlarını çizmektedir.
FİKRİ VE SİNAİ HAKLARIN SINIFLANDIRILMASI
Fikri ve sinai haklar isminden de ayrılabileceği üzere kendi içinde de iki ayrı alana bölünmektedir. Bunlardan ilki Fikri Mülkiyet Hukukudur. Fikri Mülkiyetin kapsadığı alanlar müzik, edebiyat, mimari ve diğer sanat dallarıdır. Sinai haklar ise marka, coğrafi işaret, tasarım, patent alt dallarını kaplar.
Fikri haklar hukukun konusunun büyük bir bölümünü kapsayan somut eşyadan farklı olmak üzere soyuttur. Ülkesel olarak korunmakta olan bu haklar coğrafi olarak değişen konum sonrası bir başka ülkenin farklı fikri ve sinai haklarına göre korunmayabilir.
Fikri ve sinai hukukunda korunan hakların belli bir süresi vardır. Bu süre eser sahibinin yaşamı boyunca sürecek olan bir zaman dilimidir. Fikir ürünleri tükenebilen ürünler değillerdir. Tıpkı diğer ürünlerde olduğu gibi üzerinde devir, lisans, rehin ve haciz söz konusu olabilir. Mirasla da intikal etmesi karşınıza çıkabilecek somut olaylardandır.
Fikri ve Sinai haklar için yedi ayrı temel grup sayabiliriz. Bunlar sırasıyla;
- Fikir ve Sanat Eserleri
- Entegre Devre Topografyaları
- Yeni Bitki Çeşitleri Üzerindeki Islahçı Haklar
- Patent
- Endüstriyel Tasarım
- Coğrafi İşaretler
- Marka
Sırasıyla yedi temel grubun da tanımına bakacak olursak;
FİKİR VE SANAT ESERLERİ NEDİR?
5846 sayılı Fikir ve Sanat eserleri kanununda eserin tanımı yapılmıştır. Bahsedilen kanundaki tanıma göre eser; sahibinin kişisel özelliklerini taşıyan, ilmi, edebi, musiki alanlarda ya da güzel sanatlar ve sinema alanlarında bulunan her türlü fikri ve sanatsal ürünlere denir.
ENTEGRE DEVRE TOPOĞRAFYALARI NEDİR?
Entegre devre topoğrafyası, Entegre devreyi oluşturan tabakaların üç boyutlu dizilimini gösteren, üretmek amacıyla hazırlanmış ve herhangi bir formatla sabitlenmiş görüntüler dizisidir.
YENİ BİTKİ ÇEŞİTLERİ ÜZERİNDEKİ ISLAHÇI HAKLAR NELERDİR?
Yeni bitki çeşitleri ve formları üzerindeki ıslahçı hak; patent, telif, marka gibi fikri ve sinai mülkiyet hukukunun önemli bir bölümünü oluşturan bir alandır. Türkiye’de gelişimi ihmal edilen bu alanın tanımını yapacak olursak, ıslahçı hak; bitkinin genetik yapısının değiştirilmesi yolu ile yapılan ıslahtan doğan bir haktır.
PATENT NEDİR?
Yeni olanı sanayiye uygulanmaya hazır hale getiren ve buluş basamağının önemli olarak görülen olgularının korunmasını sağlayarak, bahsedilen buluşun aitlik kavramını belirleyen ve saptayan sinai mülkiyet hakkına patent adı verilir.
ENDÜSTRİYEL TASARIM NEDİR?
Endüstriyel tasarım, Sinai Mülkiyet kanununun 55. maddesinde bahsedildiği ve tanımlandığı üzere; ürünlerin tümü ya da bir parçasının veya üzerindeki bir çizgi, şekil, biçim, renk malzeme gibi yüzey dokuları gibi özelliklerin bulunduğu görünümü olarak ifade edilir.
COĞRAFİ İŞARET NEDİR?
Kanunda yer verilen tanıma göre coğrafi işaret kavramı; belirgin bir niteliği, ünü veya diğer özellikleri itibariyle kökenin bulunduğu bir yöre, alan bölge veya ülke ile özdeşleşmiş bir ürünü gösteren işarettir.
MARKA NEDİR?
Marka, işletmenin mal ya da hizmetlerinin diğer işletmelerin mal veya hizmetlerinden ayırt edilebilmesini sağlamak amacı ve koşulu ile, kişi adları dahil olmak üzere, özellikle sözcükler, şekiller, harfler, sayılar, malların biçimi veya ambalajları gibi çizimle görüntülenebilen işaretlerdir.
FİKRİ VE SİNAİ UYUŞMAZLIKLARI NELERDİR?
Hukuk alanında ve halk arasında yaygın olan telif hakları, kullanma sözleşmeleri, varolan eserlerin işletilmesi, lisans, iptal, hükümsüzlük, tazminat ve haksız rekabet davaları gibi uyuşmazlıkların çözümü Fikri ve Sinai Hukukuna hakim olan avukatlar sayesinde şahsınız adına çözümlenebilmektedir.
Patent, marka, faydalı model, endüstriyel tasarım hakları hakkında bilgi verme ile uluslararası ya da ulusal alanda faydasal modellerin ve endüstriyel tasarımların araştırılması, tescilinin korunması, devir işlemleri, ticari marka danışmanlığı, telif hakları hakkında bilgilendirme, ticari sırların kötüye kullanılmasını engelleme, lisans sözleşmesi hazırlama, yurt dışı patent başvurularının yapılması konusunda işinin ehli avukatlara danışmakta ve onlardan danışmanlık almakta fayda vardır.
Fikri Mülkiyet hakları her ne kadar sahibine mutlak yetki verse de eseri bir cam fanusa alamaz. Diğer insanlar tarafından kullanılmasını resen olacak şekilde engelleyemez ve bundaneser sahibini haberdar edemez. Bu durumda yapılması gereken önemli sayılacak birkaç fiil bulunmaktadır. İdari mercilere vakit kaybetmeksizin başvurmak. Eğer bir edebiyat, müzik vb. bir eseriniz varsa en basitinden artık telif hakkı talep edebileceğiniz eserleriniz de bulunmaktadır. Sinai hakları açısından da korunması gereken patent, model ve yazılır programları için markayı koruyucu haklar çerçevesinde hareket edilir.
Fikri ve sinai mülkiyet hukuku alanının önü alınamayacak şekilde genişlemesi ve girişimci vatandaşların ekonomik büyümelerinin zarardan korunmasının önemini göz önünde bulundurduğumuzda, Fikri sinai ve mülkiyet hukuku alanındaki hizmetlerimiz danışmanlık hizmetimize ek olarak, Türk Patent Enstitüsü takipleri, dava ve uyuşmazlıkların tüm aşamalarında müvekkillerimizi temsil etmekteyiz.
Karaçil Hukuk Bürosu olarak Fikri ve Sinai Mülkiyet Hukuku hizmetimizle de siz müvekkillerimize Fikri ve Sinai açıdan da korunmayı eserlerinizi büromuz adı altında güvenceye alma imkanı sunuyoruz.
Süreç içerisinde uzman avukatlarımızın danışmanlığı altında hem kişi hem de firmalarınıza özel olarak çözüm odaklı ve yaratıcı fikirler ile emek ve çabanızın karşılığını misli ile almanızı sağlamaktayız.
Turkish